توضیحات
لاستیک نیتریل یا لاستیک NBR، یکی از انواع ورق لاستیکی است که با نامهای Buna-N و لاستیک اکریلونیتریل بوتادین نیز شناخته میشود، نوعی از لاستیک حاصل از ترکیبات آکریلونیتریل و بوتادین است. این لاستیک تحت نامهای تجاری مختلفی همچون Perbunan، Nipol، Krynac، و Europrene شناخته میشود.
لاستیک NBR چه کاربرد هایی دارد؟
لاستیک نیتریل در صنایع خودروسازی، هوانوردی، تولید شیلنگ‌های جابجایی بنزین و روغن، درزگیرها، تانکرهای بنزین، و لایی به کار می‌رود. این لاستیک در صنعت هسته‌ای نیز برای تولید دستکش‌های حفاظتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مقاومت بالا در دماهای متنوع از منفی 40 تا 180 درجه سانتیگراد، به دلیل این خصوصیات، این لاستیک را به گزینه‌ای ایده‌آل در صنایع هوانوردی تبدیل کرده است.
لاستیک نیتریل در تولید محصولات گوناگون مانند قطعات قالب‌گیری، کفش و پوشش‌های متناسب، مواد چسبنده، درزگیرها، فوم‌های گسترش‌یافته، موکت و اسفنج استفاده میشود.
مزیت‌های فیزیکی و شیمیایی لاستیک نیتریل به ترکیبات نیتریل موجود در آن بستگی دارد. مقاومت بالا در برابر روغن، بنزین، و مواد شیمیایی دیگر، از مهمترین خصوصیات این لاستیک محسوب میشود. افزایش درصد نیتریل منجر به افزایش مقاومت، اما همزمان با کاهش انعطاف پذیری لاستیک همراه خواهد بود.
ویژگی های لاستیک NBR
لاستیک نیتریل با ویژگی‌های ارتجاعی مناسب، این ماده را به انتخاب ایده‌آل برای کاربردهای آزمایشگاهی، نظافت، و دستکش‌ها تبدیل کرده است. مقاومت بیشتر در برابر روغن و اسیدها، همچنین استحکام بهتر، دستکش‌های تولید شده از نیتریل را به گزینه‌ای مقاوم‌تر در برابر سوراخ‌ها نسبت به لاستیکهای طبیعی تبدیل می‌کند، به ویژه در مواقعی که لاستیکهای طبیعی به تماس با مواد شیمیایی یا اوزون افت کرده باشند. علاوه بر این، احتمال ایجاد حساسیت یا الرژیک نسبت به لاستیک نیتریل کمتر است.
مناسبیت لاستیک نیتریل در برابر هیدروکربن‌های آلیفاتیک، اما حساسیت به حلال‌های قطبی توجه به ویژگی‌های خاص این لاستیک را جلب می‌کند. مانند سایر انواع لاستیکهای ترکیبی الاستومری، لاستیک نیتریل نیز در دوران جنگ جهانی‌ها به دست آمد و توسط تحقیقات شیمیدانان در کمپانی IG Farben توسعه یافت. این لاستیک با نام Buna-N در آلمان ثبت شد و پس از جنگ جهانی دوم در آمریکا تولید شد و به نام “لاستیک نیتریل دولتی” شناخته شد.
روند تولید لاستیک نیتریل
تولید لاستیک نیتریل با استفاده از بسپارش امولسیونی رادیکال‌های آزاد بوتادین صورت می‌گیرد. مواد اولیه شامل صابونها، پروپن نیتریل 2، مونومرهای بوتادین (1,2-butadiene و 1,3-butadiene)، و عملگرهای مولد رادیکالی هستند. واکنش در مخازن بسپارشی در دماهای مختلف انجام میشود.
با توجه به اطلاعات در دسترس، تولید لاستیک نیتریل از طریق بسپارش امولسیونی رادیکال‌های آزاد بوتادین صورت می‌گیرد. این فرآیند شامل مراحل زیر است:
-
تهیه مخلوط مونومرها:
در این مرحله، صابونها، پروپن نیتریل 2 و مونومرهای بوتادین از جمله 1,2-butadiene و 1,3-butadiene به عنوان مواد اولیه مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مواد در مخازن بسپارشی آماده می‌شوند.
-
استفاده از عملگرهای مولد رادیکالی:
برای آغاز واکنش بسپارش، از عملگرهای مولد رادیکالی استفاده میشود. این واکنش با استفاده از آب به عنوان میانجی صورت می‌گیرد و لاستیکهای با درجه حرارت بالا تولید می‌شوند.
-
تنظیم دما و شرایط فرآیند:
مخازن بسپارشی در دماهای مختلف (معمولاً 5 تا 15 درجه سانتیگراد) قرار می‌گیرند. دماها و شرایط فرآیند موثر در تشکیل شاخه‌های پلیمری و خصوصیات نهایی لاستیک هستند.
-
پایان واکنش و بازیابی مونومرها:
پس از پایان واکنش لاتکس‌های نهایی، مونومرهای باقی‌مانده زدوده می‌شوند. بازیابی مونومرها به نسبت بالایی صورت می‌پذیرد.
-
پردازش نهایی و خشک کردن:
لاتکس پلیمری حاصل از این فرآیند با استفاده از فیلترها و مخازن ترکیبی پردازش میشود. سپس با استفاده از عوامل مانند کلسیم نیترات و آلومینیوم سولفات خشک میشود.
خصوصیات لاستیک NBR
لاستیک نیتریل با ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود یک ماده مهم در صنایع مختلف است. خصوصیات این لاستیک شامل موارد زیر میشود:
- مقاومت بالا در برابر روغن، بنزین و مواد شیمیایی: لاستیک نیتریل به دلیل ترکیبات نیتریل در ساختارش، مقاومت بسیار بالایی در برابر روغن، بنزین و مواد شیمیایی از جمله اسیدها و بازها دارد. این ویژگی مهم آن را برای استفاده در قطعات و محصولاتی که با مواد شیمیایی در تماس هستند، مانند قطعات خودروها و لوازم هوانوردی، بسیار مناسب می‌سازد.
- انعطاف پذیری در دماهای پایین: لاتکس نیتریل در دماهای پایین همچنان انعطاف‌پذیری خوبی دارد، که این ویژگی آن را برای استفاده در شرایط سرد و یخبندان، مثل تولید لوازم حفاظتی در مناطق سردسیری یا در کاربردهایی که در دماهای پایین باید انعطاف‌پذیر و عملکرد مناسب داشته باشد، مناسب می‌کند.
- مقاومت در دماهای بالا (از منفی 40 تا 180 درجه سانتیگراد): لاستیک نیتریل با محدوده دمایی گسترده‌ای که از منفی 40 تا 180 درجه سانتیگراد می‌رسد، توانایی عملکرد در شرایط گرم و سرد را فراهم می‌کند. این ویژگی آن را به یک جزء چندمنظوره در بسیاری از صنایع، از جمله خودروسازی و هوانوردی، تبدیل کرده است.
- مقاومت در برابر سایش: مقاومت بالای لاستیک نیتریل در برابر سایش و فرسایش، آن را به یک گزینه محبوب برای قطعاتی که در معرض انواع مختلف فشار و سایش قرار دارند، مثل لاستیکهای تایر خودروها، تبدیل کرده است.
- مقاومت به حلال‌های هیدروکربنی: لاتکس نیتریل به دلیل ویژگی‌های شیمیایی‌اش، مقاومت خوبی در برابر حلال‌های هیدروکربنی از جمله گازوئیل و نفت نشان می‌دهد. این مقاومت آن را برای استفاده در صنایع نفت و گاز و همچنین تولید لوازم خودرو که با این نوع مواد در تماس هستند، مناسب می‌سازد.
- مقاومت متوسط در برابر اوزون و حرارت: لاستیک نیتریل مقاومت متوسطی در برابر اوزون و حرارت دارد. این خصوصیت آن را برای کاربردهایی که در معرض هوازی و اوزن قرار دارند، مناسب می‌کند.
با توجه به مزایای لاستیک نیتریل و ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن، استفاده گسترده‌ای در صنایع مختلف وجود دارد که این لاستیک NBR را به یکی از مواد پرکاربرد در تولید محصولات صنعتی تبدیل کرده است.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.